Nationaal Park De Maasduinen is uniek doordat de langste rivierduinengordel van Nederland zich in het gebied bevindt. Deze zijn ontstaan door een samenspel van water, wind en mens door de eeuwen heen. Hierdoor is een prachtig natuurgebied ontstaan.

Het beheer van De Maasduinen wordt gedaan door de Gemeente Bergen, Stichting het Limburgs Landschap, Staatsbosbeheer en particuliere grondbezitters. Samen zorgen zij er voor dat de flora en fauna van De Maasduinen beschermd wordt en dat u kunt blijven genieten van deze unieke natuur. 

De rivieren hebben het landschap de vorm gegeven zoals het nu is, maar de wind heeft het geheel voor een groot deel afgemaakt. In de laatste ijstijd werd niet alleen het laagterras gevormd maar had de wind ook vrijspel gekregen. Deze ijstijd had namelijk als kenmerk dat het zeer koud en droog was. Er stond toen een krachtige westenwind die zand meenam vanuit het westen en zette het af op de oostoevers van de Maas. Hierdoor zijn de typische rivierduinen ook wel Maasduinen genoemd ontstaan. We kunnen verschillende types rivierduinen onderscheiden, namelijk paraboolduinen en streepduinen.
Paraboolduinen kunnen een hoogte hebben van wel 15 tot 25 meter. Dit soort duinen komt u verspreidt door De Maasduinen regelmatig tegen. 

Het reindersmeer

Verkozen tot het mooiste meer van Nederland!
Doordat vroeger zowel de Rijn als de Maas door het gebied stroomde, zit er veel zand en grind in de grond. Dit zand en grind werd in het verleden in De Maasduinen gewonnen. Een opmerkelijke zand- en grindwinningplek is het Reinderslooi. Van 1963 tot aan 2001 zijn er miljoenen tonnen zand en grind afgegraven. Hierdoor ontstond een groot meer: het Reindersmeer.

Hier is zijn ook wandelroutes uitgezet van 4 en 7 km. Je kunt halverwege met een zelf te bedienen trekpondje oversteken erg leuk om te doen. Er zijn hier ook voldoende rolstoel vriendelijke paden.
Ook het Bezoekkerscentrum De Maasduinen (Bosbrasserie de Sluis) is uniek. Het ligt tussen het Reindersmeer en Leukermeer in de oude sluisbak. Hier kunt u ook even tot rust komen met een hapje en drankje en verder alle info opdoen over dit gebied. Ook voor de kinderen is er een natuur speeltuin de Boskoel (zie onze website: activiteiten).
Aanbevolen wandelroute:
Reindersmeer in 7 of 4 km

De Afferdense duinen, Het Quin, De Duvelskuul

Een gebied met veel heide, vennen en omgeven door dichte bossen. Bovenop de Afferdense duinen bevindt zich een uitkijktoren met een schitterend uitzicht. Dit gebied wordt in toom gehouden door de kuddes schapen, geiten en Schotse hooglanders.
Prachtige wandeling over heidegebied de Duvelskuul. De Duvelskuul is een groep vennen in de uitgestoven kommen van de rivierduinen van de Maas. Ook loopt de route door landgoed Bleijenbeek waar de ruïne van kasteel Bleijenbeek staat.
Aan te raden wandelroutes:
Rivierduinen route
Duivelskuil route

De Hamert

Een vrijwel geheel aaneengesloten complex van droge heide, natte heide en vennen vormt het indrukwekkende Landgoed De Hamert. De droge heide ligt overwegend op de stuifduinen die hier van nature voorkomen, de paraboolduinen. Grenzend aan de vennen ligt de natte heide. De maanden augustus en september zijn vanwege de massaal bloeiende struikhei, dé heidesoort van de droge heide, voor veel mensen de periode dat de heide op zijn mooist is. Niet geheel onterecht, maar ook daarbuiten hebben de heide en vennen veel te bieden. Tijdens een winterwandeling kunt u verrast worden door een klapekster die in de top van een eenzame berk of den zit. In het voor- en najaar is het vanuit de vogelkijkhut genieten van de vele honderden trekvogels die gebruik maken van het Heerenven.
Aanbevolen wandelroute:
Landgoed De Hamert route

Het Eendenmeer

Aan de Rand van Nieuw Bergen ligt het mooie Eendenmeer.

Het gebied is omringd door heide en is een prachtig waterrijk wandelgebied wel grotendeels onverhard met op een paar plaatsenmet mooie vergezichten. Ook de ganzen en eenden hebben het hier goed naar de zin.
Tijdens deze tocht maakt men zowel kennis met de nieuwe woonkern als het natuurgebied aan de rand van de woonkern. De wandeltocht gaat in de woonkern door twee leuke parkjes en in het natuurgebied aan de rand van de woonkern rond het Eendenmeer en over de Bergerheide. De laatste twee zijn onderdeel van het Nationaal Park “De Maasduinen”. Het Eendenmeer is een prachtig waterrijk gebied omringd door heide, met op een aantal plaatsen mooie vergezichten. De Bergerheide is een heel gevarieerd gebied met onder anderen het grote Driessenven en een stuifzandgebied. 75% van deze wandeltocht is onverhard.
Aanbevolen wandelroute:
Ommetje Het eendenmeer

Diverse wandel/fietsroutes

Fiets:
Cultuurhistorisch rondje Afferden, Siebengewald en Bergen
De noordlus van Maasduinen
Dwars door Limburg - Etappe 1 van Mook naar Afferden
Dwars door Limburg - Etappe 2 van Afferden naar Blitterswijck
Afferden tussen grens en Maas
Maas-Niederrheinpad 3 - van Well naar De Hamert
Maas en Maasheggen route

Wandel:
De broedersbosroute
Naar de Duuvelskuul, Afferden te Limburg
Landgoed de Hamert-tocht, Wellerlooi te Limburg
Ommetje Dikkenberg, Wellerlooi te Limburg
Ommetje Landgoed Bleijenbeek, Nieuw Bergen te Limburg
Ommetje Rode Hoek, Wellerlooi te Limburg
Naar de Wellsche Hut, Well te Limburg
Bergerheide-tocht, Well te Limburg
Bosserheide-tocht, Well te Limburg
Dorperheide-de kleine tocht, Wellerlooi te Limburg
Langs de Putjesberg, Wellerlooi te Limburg
Bleijenbeek-tocht, Nieuw-Bergen te Limburg
Maaskantpad etappe 1, Molenhoek te Limburg
Maaskantpad etappe 2, Gennep te Limburg
Maaskantpad etappe 3, Afferden te Limburg
Maaskantpad etappe 4, Nieuw Bergen te Limburg
Maaskantpad etappe 5, Well te Limburg
Zevenmorgenziep-tocht, Ottersum te Limburg
Esven-tocht, Afferden te Limburg
Vlammert-tocht, Bergen te Limburg
Maasduinen-tocht, Well te Limburg
Langs het Genneperhuis, Ottersum te Limburg
Dorperheide-tocht, Wellerlooi te Limburg
Langs Jan d’n Duvel, Well te Limburg
Stalberg-tocht, Wellerlooi te Limburg
Maasheggen wandelroute

Flora en Fauna

In Nationaal Park De Maasduinen is veel op het gebied van flora en fauna te vinden. Sommige zijn zeer zeldzaam terwijl anderen algemeen in Nederland voorkomen. Hieronder vindt u een overzicht van de meest zeldzame dieren en planten in Nationaal Park De Maasduinen.

Gladde slang

Deze kleine slangensoort wordt maximaal 80 cm lang. In Nationaal Park De Maasduinen komt de gladde slang op enkele plekken voor. Vooral op heideterreinen bestaat er een kans om dit dier tegen te komen.

Zandhagedis

Deze zeldzame hagedis komt in De Maasduinen voornamelijk voor in bos- en heideterreinen, zoals op Landgoed de Hamert. De zandhagedis is een kleine stevig gebouwde hagedis met een vrij dikke staart.

Kraanvogel

In het logo van Nationaal Park De Maasduinen pronkt een Europese kraanvogel. Deze vogels trekken in het voor- en najaar over De Maasduinen en strijken dan neer op een van de vele vencomplexen zoals het Heerenven op Landgoed de Hamert. Hier rusten de vogels voordat ze hun reis voortzetten. Met veel geluk ziet u ze overtrekken. Dit doen ze in formatie net als ganzen. Hierbij maken ze een klepperend geluid. Omdat het erg bijzonder is dat deze vogel ons land aan doet en zelfs rust in De Maasduinen is er voor gekozen om het dier op te nemen in het logo van het nationaal park. Met veel geluk ziet u in het voor- en/of najaar kraanvogels.

Nachtzwaluw

De nachtzwaluw is vooral in de schemer en de nacht actief. Ze jagen dan op vrij grote vliegende insecten. Ze hebben een goede schutkleur waardoor ze overdag bijna niet opvallen. Ook zitten ze overdag voornamelijk stil op een tak of op de grond. Deze vogel is zeer zeldzaam maar komt in De Maasduinen op een enkele plek zoals in het Bergerbos voor.

Buizerd

Door de gehele Maasduinen komen buizerds voor. Om goed overzicht te houden, zitten ze vaak op een hoge plek. Vanuit daar turen ze de omgeving af naar een mogelijke prooi. De buizerd is een luie jager. Alleen als hij met grote zekerheid weet dat hij een prooi kan vangen, duikt hij er op af.

Vleermuizen

Nationaal Park De Maasduinen is een belangrijk gebied voor vleermuizen. In het verleden zijn er al negen verschillende van deze vliegende zoogdieren gevonden. Rondom ruïne Bleijenbeek in Afferden kunt u ze in de schemering zien vliegen. Ook wordt er elk jaar een vleermuizen- en nachtzwaluwentocht georganiseerd om een breder publiek kennis te laten maken met deze bijzondere nachtdieren.

Bever

De bever is zeer zeldzaam maar komt op steeds meer plekken in De Maasduinen voor. Hij voelt zich bijvoorbeeld prima thuis in de gracht en slootjes rondom ruïne Bleijenbeek en langs het Geldernsch-Nierskanaal. De bever is een echte knager. Hij verknaagt wel 300 tot 4000 kilo hout per jaar om te eten en om dammen te maken. De bever kan wel een meter lang worden en is daardoor het grootste in Nederland levende knaagdier.

Dagvlinders

Van de Nederlandse dagvlinders komt 50 procent in het nationaal park voor, ofwel drieëndertig soorten. Tien daarvan zijn gebonden aan specifieke biotopen, negen zijn er bedreigd of kwetsbaar (waaronder heideblauwtje en kleine ijsvogelvlinder), zes soorten zijn sinds 1982 niet meer waargenomen (waaronder heidegentiaanblauwtje).

Zomereik

Deze eik komt verspreid door de gehele Maasduinen voor. Hij groeit zowel op voedselrijk- als voedselarme bodems. Op voedselrijke bodems groeit een eik erg goed en kan wel een hoogte behalen van 35 meter. Op voedselarme bodems groeit de boom slecht en kan hele rare, kronkelige, vormen aannemen.

Grove den 
Verspreid door De Maasduinen komen er veel grove dennen voor. Deze bomen zijn vroeger aangeplant om te gebruiken voor de mijnbouw in Zuid-Limburg. Dennen worden vaak verward met sparren. Het onderscheid tussen deze twee bomen is te zien aan de naalden. Een den heeft namelijk zijn naalden twee aan twee staan terwijl die van een spar afzonderlijk van elkaar staan.

Klokjesgentiaan

Dit zeldzaam plantje staat op de rode lijst en is zeer zeldzaam. In juli tot september staat het plantje in bloei en heeft dan een grote van 15-60 cm. Naast een hoge natuurwaarde is dit plantje ook erg belangrijk voor het gentiaanblauwtje, een vlindersoort, die haar eitjes legt op de ongeopende bloemen.